Yavuz Sultan Selim Han (Hâdim'ul-Harameyn'uş-Şerifeyn ) küpe takarmıydı?

Cumartesi-Pazar gecesi 00:38 sularında SüperModerator'ümüz @IrfanDmn ile aramızda geçen küçük bir sohbet üzerinde bu konuyu araştırma isteğim oldu.Yavuz Sultan Selim'in temsili bir resmi avatarımda bulunuyor fakat küpeli olarak. Osmanlı Padişahlarının hiç biri küpe takmamıştır diye tarih kitaplarında geçiyor fakat bazı tarih sayfaları ve tarihçiler şöyle bir yorum sunuyor;

Osmanlı pâdişâhlarının küpe takması söz konusu değildir. Fakat Yavuz Sultan Selim Han ile alakalı bir küpe takma meselesi anlatılmaktadır. Bu hususta kaynaklarda açık bir bilgi olmamakla birlikte bazı resim ve gravürlerde küpeli olduğunu görmekteyiz. Fakat küpe meselesi ile alakalı olarak şu hadiseyi de nakletmeden geçmeyeceğiz: Yavuz Sultan Selim Han, Mısır seferi sırasında Kahire sokaklarında dolaşırken bazı insanların küpe taktıklarını görmüş. Ve yanındakilere bu insanların neden küpe taktığını sormuş. Onlar da bu insanlar köledir, köle oldukları belli olsun diye takıyorlar deyince, pâdişâh “Derhal bir tane de bana verin.” demiş. Ve kulağa bir mandal gibi tutturulan bu küpeden bir tane alıp kulağına takmış. Ardından “Yeryüzünde Cenâb-ı Hakk’ın en hakir kölesi benim.” demiştir. Başka bir rivayet ise Trabzon’da şehzade iken Şah ismail’le sarayında karşılaştığı sırada cereyan eden bir hâdisedir.
Yavuz Sultan Selim Han’ın buna benzer tevazu ve hürmet dolu beyanlarını kaynaklarda görmekteyiz. Mesela Celâlzâde’nin Selimnâme’sinde geçtiğine göre Mekke emîrinin Mısır’a Kabe’nin anahtarlarını pâdişâha gönderdiği sırada kendisine “Haremeyn-! Şerîfeyn’in idaresi bize geçti, artık oralara vali tayin edelim.” denildiğinde hiddetlenmiş ve: “Bizim gibi hakir insanların o mübarek memleketlere idareci tayin ettikleri görülmüş müdür? Onlar (seyyidler ve şerifler) kendi idarelerini yürütemiyorlar mı?” diyerek bu teklifi reddetmiştir.

Direk siteye gitmek isterseniz;
Yavuz Sultan Selim Han küpe takar mıydı? | Tarih Postası
​

Yavuz Sultan Selim küpe takar mıydı? Mumsema "Yavuz'un resimlerini çizenlerden çoğu onu burma pala bıyıklı ve tek kulağında küpe ile çizerler.
Pala bıyıklar ile Yavuz'un tarihî kimliği arasında zihinlerde hemen bir bağ kuruluvermesi insanlara bu resimleri hoş gösterir.
Eh, durum böyle olunca kulağındaki küpeye de bir efsane uydurulmasında ne mahzur olabilir ki?!..
Hani kutsal toprakları aldığı zaman oradaki idarecilerin kullandığı Hakimü'l-Haremeyn (Kutsal beldelerin hakimi) sıfatını uygun görmeyip kendini Hadimü'l-Haremeyn (Kutsal beldelerin hizmetkârı) ilan etmiştir ya, buna bir ilave de halk yapmış ve orada gördüğü kulağı küpeli siyahi köleleri örnek alarak kulağına küpe taktırdığını ve bununla kendisini din uğrunda bir köle mesabesinde telakki ettiğini imaya yöneldiğini uydurmuştur.
Oysa Yavuz'un minyatürlerinde hiçbir zaman pala bıyık veya küpe yoktur. Tarihî bilgiler onun kişiliğinde sadelikten yana olduğunu ve giyiminde de çok sade tercihlerde bulunduğunu söylerler.
Nitekim Topkapı Sarayı'ndaki en sade kaftan onundur.
Mısır seferi dönüşünde Edirne'de kendisini karşılayan tek şehzadesi Süleyman'ın süslü elbiselerini görünce ona, "Bre oğul, sen böyle giyinirsen anan ne giyecek!" diye ikazda bulunması da bunu pekiştiren bir tarihî gerçektir.
Keza aynı seferden gelişinde İstanbul'a gireceği sırada büyük bir zafer kutlaması tertipleneceğini duyunca israfı önlemek üzere bir gece vakti gizlice Topkapı'ya girdiği de bilinir.
Bütün bunlardan daha önemlisi Yavuz'un küpe taktığını söyleyen hiçbir tarih satırı, hiçbir belge yoktur.
Küpeli uydurma resimlerde ise resimdeki kişinin başında beyaz tülbent içinde kırmızı bir başlık ve üstünde de krallara benzetilmiş bir tac vardır.
Bu tür kızıl börk ve tacı İran şahları kullanır. Osmanlı sultanları tac giymezler.

Sonuç şu, küpe takmak gibi bir hafifliği, azametiyle öne çıkan Osmanlı sultanına, hele de Yavuz gibi celalli bir adama yakıştırmak yanlıştır. O zaman da akıllara bir soru takılır:
Kimdir bu küpeli, taclı adam?
Söyleyelim;
Yavuz'un "Paymal eyleyelim kişverini sürhserin" diye üzerine yürüdüğü Sürhser (Kızılbaş) Şah İsmail'indir ve başındaki kızıl börk ile tac da Kızılbaşlığın simgesidir.

Ne garip tecelli; Yavuz Çaldıran'da, Şah İsmail de resimlerde birbirlerine külahları ters giydirmişler."​

Farklı olarak bir olay var o da şu şekilde;
Zamanında müzelerde taşıma işlemi gerçekleştirilirken taşıma sırasında Yavuz Sultan Selim ile Şah İsmail'in fotoğrafları karıştırılmıştır ve bu yüzden böyle bilinerek gelmiştir sonrasında farkına varılan durum düzeltilsede halen çoğu kesimce Yavuzun küpe taktığını düşünülüyor.​

Yasak değil zaten kültürel ve bilgisel olan herşey düzgün bir dilde paylaşılınabilir.​